/ natur / "Difor blir klimameldinga ein hastejobb mot slutten av ein stortingsperiode"

Medan formueskatt har dominert, vart klimapolitikken har vore nærmast usynleg i denne valkampen 2025. – Styringspartia Høgre og Arbeidarpartiet vil helst ikkje ha klimafokus – dei er redde for at det skal slå negativt ut for dei, seier klimaforskar.

I april i år la regjeringa fram forslag til ei ny klimamelding, og i juni blei Arbeidarpartiet, Høgre og Venstre samde om eit nytt klimamål som skal meldast inn under Parisavtalen – den internasjonale klimaavtalen som har som mål å avgrense den globale oppvarminga.

– Det blei eigentleg ikkje vedtatt noko av betydning med den siste klimameldinga, seier statsvitar og klimaforskar ved Institutt for statsvitskap ved Universitetet i Oslo, Elin Lerum Boasson, til Nynorsk pressekontor.

Elin Lerum Boasson, professor ved Institutt for statsvitenskap ved UiO. Foto: UiO.

Hastearbeid

Dette er fjerde stortingsperiode på rad der ei klimamelding blir lagt fram av ei regjering på veg ut av regjeringskontora.

– Klima blir ikkje prioritert, og difor blir klimameldinga ein hastejobb mot slutten av ein stortingsperiode, hevdar Boasson.

Ho meiner at når slike planar blir lagt fram like før eit stortingsval, så torer ein ikkje å inngå kompromiss med andre parti. I tillegg meiner ho samarbeidskoalisjonane skapar utfordringar.

– Både på raud-grøn og på borgarleg side har vi parti som i mine auge er mot klimapolitikk: Framstegspartiet og Senterpartiet. Då blir det vanskeleg for dei andre partia å prioritere klima.

Noreg langt bakpå

Klimaforskaren peikar på at Noreg lenge ønskte å ha ein klimapolitikk som ikkje skilte seg negativt ut i internasjonal kontekst, men at den tida er forbi.

– Noreg ligg ekstremt langt bak landa vi likar å samanlikne oss med. Dei siste ti åra har dei styrkt klimainnsatsen sin, men det har vi ikkje gjort i Noreg, seier forskaren.

Her i landet har vi kutta utslepp med ni prosent dei siste fire åra.

– Det er bra at Noreg endeleg har klart å få til kutt, men mange andre land har kutta mykje meir, seier forskar Boasson.

Etterlyser heilskap

For å få klima høgare på den politiske agendaen igjen meiner Elin Lerum Boasson at eit tverrpolitisk klimaforlik kan vere vegen å gå.

– Det har vi ikkje hatt sidan 2008, fortel ho.

Slik klimapolitikken er lagt opp no er det i stor grad politiske signal som avgjer kva Noreg bør, skal og kan gjere.

– Viss vi hadde hatt eit ordentleg styringssystem hadde ikkje politikarane behøvd å engasjere seg i dette heile tida. Politikarane har det alltid travelt, så det er avgrensa kva dei kan fokusere på. Klimapolitikken, slik han fungerer no, er alltid avhengig av politiske signal, slik er det til dømes ikkje på helse og utdanning.

Usamde

Stortingsrepresentant Mathilde Tybring-Gjedde (H), som òg er medlem av energi- og miljøkomiteen, meiner det er feil at Høgre ikkje vil snakke om klima.

– Det stemmer nok at klimapolitikken har fått mindre merksemd dei siste åra, men det handlar om at andre saker som krig, prisvekst og uro i økonomien har dominert nyheitsbildet. Vi ser at mange veljarar framleis er opptekne av klimasaka, og det er vi glade for. Høgre diskuterer gjerne klimapolitikk og skulle ønske at det fekk meir merksemd i det norske nyheitsbildet, skriv ho til Nynorsk pressekontor.

Arbeidarpartiet hevdar det å nå klimamåla er svært viktig for partiet.

– I partiprogrammet seier vi at vi skal nå klimamåla som eitt av dei fem viktigaste løfta våre. Staten skal spele på lag med næringslivet og bidra til industribygging, meir utbygging av fornybar kraft og nye teknologiske løysingar. Alle må få moglegheit til å ta klimavennlege val, uavhengig av økonomi og kvar i landet du bur, skriv klima- og miljøminister Andreas Bjelland Eriksen (Ap) i ein e-post.

(©NPK)